Tam thất bắc là một cây thuốc quý. Hiện nay, ngoài việc phát triển tam thất bắc ngoài tự nhiên, việc trồng Tam thất bắc còn chú trọng mang lại lợi ích kinh tế cao cho các gia đình. Để trồng cây Tam thất đạt năng suất chất lượng cao, giacaphehomnay.net cung cấp cho bạn đọc những cách trồng củ tam thất bắc và chăm sóc như sau:
Chọn đất trồng phù hợp
Vùng núi có độ cao trên 1200m so với mực nước biển, mát mẻ quanh năm. Nhiệt độ thích hợp là 20-250oC và độ ẩm tương đối là 70-80%.
Đất đồi núi, tầng canh tác dày 50 – 70 cm, đất thịt nhẹ hoặc đất cát pha, pH trung tính đến kiềm, không úng.
Giống và kỹ thuật nhân giống Tam thất bắc
Gieo trong vườn ươm: Lấy hạt của những cây trên 4 năm tuổi cho vào chậu cát ẩm để ủ, sau khi ngà nứt thì đem gieo vào vườn ươm.
Sau khi đã sẵn sàng: Dùng lá thông khô (có thể dùng rơm, cỏ khô, trấu trộn với tro…) và tưới nước thường xuyên.
Có 2 cách trồng đơn giản và dễ thực hiện nhất, mời bạn tham khảo:
Cách 1:
Trồng trực tiếp từ hạt đã qua xử lý với mật độ và khoảng cách trồng phù hợp, tuy nhiên dựa trên kinh nghiệm trực tiếp thực tế cho thấy tốc độ sinh trưởng trồng từ hạt rất thấp, cần lượng hạt giống và công sức trồng lại nhiều.
Cách 2:
Gieo hạt vào tháng 10-11 năm trước, cây sẽ phát triển vào tháng 2-3 năm sau. Sau khi cây được 1 năm tuổi (đến mùa xuân năm thứ 2), khoảng tháng 2 đến tháng 3 thì thu hoạch củ và đem trồng (lúc này củ nặng khoảng 300 củ/kg, 1ha trồng 600 kg củ )).).
Kỹ thuật gieo trồng và làm đất
– Thời vụ:
Cây tam thất bắc trồng vào cuối đông đầu xuân, trồng tốt nhất từ tháng 12 đến tháng 2 năm sau.
– Kỹ thuật làm đất tốt:
Chọn loại đất nhẹ, tơi xốp, tốt nhất là đất có hướng khô ráo hướng Đông Nam; vùng đất ở chu kỳ trước không trồng tam thất bắc hoặc khu vực lân cận không trồng tam thất bắc để cách ly sự lây lan của nấm. bệnh cho cây trồng (tam thất bắc là loại cây có nhiều sâu bệnh). Đất phải được cày xới kỹ (3 đến 4 lần), làm cỏ, khử trùng bằng dung dịch đồng sunfat 1% (còn gọi là hỗn hợp Bordeaux).
– Nâng luống:
Thực hiện từ dưới lên trên (phù hợp với vùng đồi núi); chiều rộng luống 1 – 1,2m; độ sâu mương 25 – 30 cm để đảm bảo không đọng nước trong mùa mưa.
Chăm sóc cây đúng cách
– Chăm sóc:
Cây Tam thất ưa ẩm và có ánh sáng dịu nên cần tưới nước thường xuyên và có bóng râm tương ứng. Làm cỏ, bón phân và bón thúc bằng phân hữu cơ đã phân hủy.
– Làm giàn che:
Các cọc gỗ của giàn (có thể bằng thép, bê tông, tre, gỗ…) đặt cách nhau 2m x 2m, đường kính cọc 10cm x 10cm, chiều cao cọc khoảng 2,5m, đầu cọc được nối bằng dây thép dày 1mm, cọc chôn ở giữa, phủ giàn che bằng các loại cây như: Tề, guột, cành sa mộc, lưới đen… Đảm bảo a. độ bóng 0,6 – 0,7 là thích hợp.
Phòng ngừa một số loại sâu bệnh
Sâu bệnh hại củ tam thất bắc
– Bệnh héo cây:
Chủ yếu xảy ra vào mùa lạnh ẩm từ tháng 4 đến tháng 8, gây hại cho vườn ươm, cây con chết, chồi non chuyển sang màu nâu sẫm, trên lá xuất hiện sọc nâu, mặt dưới cuống lá chuyển sang màu vàng, dần dần Bệnh tiến triển chuyển sang màu vàng, có màu nâu sẫm.
– Bệnh than:
Gây tổn hại lá, cuống lá, thân, hoa, quả và các bộ phận khác của cây. Khi cây bị bệnh, xung quanh cuống lá xuất hiện những đốm nâu đỏ. Nếu thân chính bị hoại tử thì cây con sẽ chết. Triệu chứng: Lá màu xanh xám, đồng tâm, chuyển dần sang màu nâu; trên thân và cuống lá bệnh phát triển các vết loét màu nâu vàng, cuống lá cong, thân xoắn.
– Thối rễ:
Xuất hiện vào mùa mưa từ tháng 6 đến tháng 8. Cây bị bệnh thường có các vết nứt dọc ở rễ kéo dài đến gốc rễ, rễ có màu nâu vàng, các vết nứt tiếp tục lan rộng gây thối rễ. , màu sắc lá xuất hiện bất thường, phần trên mặt đất khô héo và rũ xuống cho đến khi toàn bộ cây chết.
– Sâu ăn lá:
Thường gây hại vào tháng 6 hàng năm, sau mưa leo lên thân cây từ mặt đất; gây hại cuống và cuống hoa sau tháng 7; gây hại nặng từ tháng 8 đến tháng 10, thân sâu bám vào thân và hoa. rachis và hút nước ép thân cây. Cây bị hư hại trở nên còi cọc, khiến lá, hoa, quả bị khô và rụng.
– Rệp:
Gây hại thân và lá, làm lá bị teo lại, làm cây chậm sinh trưởng, ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của cây.
– Nhện đỏ:
Nhện sống ở mặt dưới lá và hút ẩm từ cây khiến lá chuyển sang màu vàng, héo và rụng. Thiệt hại xảy ra từ tháng 6 đến tháng 10. Khi ra hoa và đậu hạt, hạt bị hư hỏng dẫn đến héo và khô.
Biện pháp phòng ngừa
– Thực hiện các biện pháp phòng ngừa chung như: trồng với mật độ thích hợp, tạo độ thông thoáng, giảm nhiệt độ, độ ẩm cho cây tam thất bắc ở nơi râm mát, thông thoáng.
Độ ẩm tốt, bón phân cân đối đầy đủ, tán che phù hợp ở mọi giai đoạn sinh trưởng của cây, thường xuyên kiểm tra vườn, khi sâu bệnh xuất hiện thì xử lý tại chỗ để không lây lan ra diện rộng.
– Áp dụng các biện pháp hóa học như:
Đối với bệnh héo(cây con hư hỏng) và bệnh rễ do nấm gây ra sử dụng Daconil 75WP; Validin 5SL; Topsin M 70WP; Dừng 15WP.
Bệnh do vi khuẩn (thối rễ, vi khuẩn): Dùng Salsa 25WP; Starn 20WP; Wesson 20SC; Flavomycin 40WP,…
Đối với nhện nhện: dùng Abatimec 3.6EC; Agtemex 5EC; Angon 5WG; Condagen 5WG; …
Đối với côn trùng, rệp ăn lá: sử dụng Bascide 50EC; Confidor 50 EC; Ofatox 400EC; Xelexon 500EC; Sherzol 205 EC,…
Xử lý đất: sử dụng chế phẩm sinh học như Trichoderma…
Thu hoạch và sơ chế
Cây Tam thất có thể thu hoạch sau 3 năm trồng, tùy mục đích sử dụng mà sau 6-7 năm có thể thu hoạch, để càng lâu thì giá trị dược liệu càng cao. Rễ và củ của Panax notoginseng không đâm sâu nên có thể thu hoạch bằng xẻng hoặc cuốc nhỏ.
Thu hoạch Tam thất, bỏ lá và thân, giữ lại củ, rửa sạch, cắt bỏ rễ nhỏ, phơi khô hoặc phơi khô cho đến khi héo, cuộn cho đến khi vỏ mềm rồi tiếp tục phơi khô hoặc phơi nắng (cuộn cho đến khi vỏ mềm) khoảng 3 – 4 lần rễ tam thất bắc(rất chắc và cứng) hoặc cho vào hộp kín rồi nướng hoặc lắc cho đến khi có màu đen và sáng bóng.
Ngoài ra, nụ và hoa tam thất tam thất có thể thu hoạch vào tháng 8 hàng năm và có thể dùng làm thuốc, trà tam thất tam thất,…
Ngày nay do nhu cầu sử dụng người ta thường không xoay nữa nên tam thất bắc có màu nâu nhạt hoặc hơi xanh. Thân, hoa, lá, rễ và các sản phẩm phụ khác của nó có thể được chế biến thành trà.