Trong báo cáo Triển vọng Thị trường Vốn nợ năm 2024 mới phát hành, FiinRatings ước tính nhu cầu đầu tư cơ sở hạ tầng của Việt Nam giai đoạn tới.
Trong năm 2023, tỷ lệ giải ngân đầu tư công ước đạt 73,5% so với kế hoạch, mức chi đầu tư công chiếm 35% tổng chi NSNN và là tỷ lệ lớn nhất từ trước đến giờ. Trong giai đoạn tiếp theo, đầu tư công được kỳ vọng duy trì ở mức cao khi Chính phủ đã đưa ra các kế hoạch phát triển toàn diện về cơ sở hạ tầng.
Các mục tiêu cụ thể đã được đặt ra, như tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo trong cơ cấu nguồn điện, cũng như nâng cấp hệ thống truyền tải và lưới điện. Ngoài ra, cơ sở hạ tầng giao thông ước tính sẽ chiếm 30% tổng nhu cầu với các hệ thống cao tốc, cảng biển, sân bay; hạ tầng viễn thông, nước sạch hay nhà ở xã hội.
Theo ước tính của FiinRatings, Việt Nam cần ít nhất 25-30 tỷ USD hàng năm để đầu tư cơ sở hạ tầng trong 10 năm tới, tương đương gần 600 tỷ USD cho đến năm 2040.
Chính phủ đặt mục tiêu gia tăng sự tham gia của khu vực tư nhân để giảm bớt áp lực ngân sách. Mặc dù đây là động lực chính cho tăng trưởng, vẫn có những hạn chế đáng kể cho sự phát triển bền vững, nổi bật nhất là sự khan hiếm nguồn tài chính dài hạn.
Hiện nay, các ngân hàng thương mại đóng vai trò quan trọng khi là nguồn tài trợ chính. Tuy nhiên, theo nhóm phân tích, việc phân bổ vốn vay cho lĩnh vực cơ sở hạ tầng vẫn tương đối khiêm tốn, thường dao động từ 5% đến 7% dư nợ từng ngân hàng.
Trong giai đoạn tiếp theo, Ngân hàng Nhà nước đã đưa ra các hạn chế về tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn, có thể dẫn đến việc cắt giảm hơn nữa việc phân bổ vào cơ sở hạ tầng.
Mặt khác, thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn mới phát triển, với quy mô thị trường trái phiếu vẫn còn tương đối khiêm tốn, chỉ chiếm 9,75% GDP cả nước. FiinRatings cho rằng điều này thể hiện sự hạn chế về các công cụ tài chính để các tổ chức tài chính khác, như các công ty bảo hiểm, có thể tham gia tích cực hơn, trở thành nguồn tài trợ ổn định cho phát triển cơ sở hạ tầng.